Waarom is buiten spelen en bezig zijn in de natuur zo belangrijk voor kinderen? Het antwoord is simpel: het maakt ze gezonder én gelukkiger! uit steeds meer onderzoeken (Whitepaper natuurmonumenten, 2019) komt naar voren dat kinderen die gemiddeld meer tijd buiten doorbrengen niet alleen gelukkiger zijn maar ook op latere leeftijd meer gezondheidsvoordelen ervaren dan leeftijdsgenootjes die meer binnen zitten.
Fysieke activiteit
Buiten spelen moedigt fysieke activiteit aan, zoals rennen, klimmen en verkennen. Dit draagt bij aan een gezonde lichamelijke ontwikkeling, verhoogt de fysieke fitheid en helpt bij het handhaven van een gezond gewicht.
Vrijheid
Buiten in de natuur hebben kinderen volop bewegingsvrijheid. Ze kunnen er rennen, springen, klimmen, graven, balanceren, glijden, gooien, rollen. Allemaal bewegingen waardoor de motorische ontwikkeling wordt gestimuleerd. Natuurlijke speelplekken geven ook vrijheid in het hoofd, het zijn plekken om te dromen en fantaseren, om ‘in gedachten weg te vliegen naar verre onbekende oorden’. Dergelijke ervaringen dragen bij aan de ontwikkeling van de eigen identiteit, het persoonlijke levensverhaal, van kinderen.
Gelukshormoon
Bezig zijn in de natuur biedt kinderen een overvloed aan sensaties en avonturen. Het ontdekken van nieuwe omgevingen, het beklimmen van bomen, het voelen van de textuur van bladeren en de geur van bloemen – al deze zintuiglijke ervaringen kunnen de vrijlating van dopamine stimuleren. Dopamine is een boodschapper van het zenuwstelstel die ook wel wordt aangeduid als ‘gelukshormoon’.
Magische momenten
Kinderen zijn van nature nieuwsgierig en worden betoverd door de wereld om hen heen. In de natuur ontdekken ze tal van wonderen: een rups die verandert in een vlinder, wolken die voorbij drijven, een eeuwenoude boom met diepe wortels die diep in de aarde reiken. Deze betoverende momenten staan bekend als ‘magische momenten’ (Carson, 1984). Tijdens deze magische momenten zijn de zintuigen extra scherp. Kinderen realiseren zich dat er meer is dan wat ze met hun gewone fysieke zintuigen kunnen waarnemen; er bestaan ongrijpbare fenomenen die alleen op een abstract niveau kunnen worden beschreven en begrepen. Dergelijke ervaringen geven betekenis aan het leven en blijven vaak een leven lang bij.
Weerbaarheid
In de natuur worden kinderen geconfronteerd met tal van uitdagingen die ze kunnen overwinnen, zoals kriebelige beestjes, glibberige boomstammen en moeilijk te beklimmen bomen. Dit draagt bij aan hun mentale en fysieke veerkracht. Bovendien heeft de natuur directe fysiologische voordelen voor de weerbaarheid van kinderen, omdat ze in aanraking komen met diverse onzichtbare stoffen en substanties die hun immuunsysteem versterken. Natuur maakt kinderen (en volwassenen) ook weerbaar op een manier die niet zichtbaar is voor het blote oog. Dit gebeurt onder meer via het mechanisme van de ‘microbiële immuunregulatie”. Kort samengevat komt het er op neer dat natuurlijke omgevingen allerlei micro-organismen en parasieten bevatten waar mensen al sinds prehistorische tijden nauw mee samenleven. Denk bijvoorbeeld aan bacteriën in uitwerpselen van dieren, wormen, en schimmels. Om te kunnen overleven heeft ons immuunsysteem zich aangepast aan deze ziekteverwekkers en zijn het geen vijanden meer maar ‘oude vrienden’ die essentieel zijn voor een goede immuunregulatie (Rook, 2013).
Helaas blijkt uit de onderzoeken dat kinderen steeds minder buiten komen en het contact met de natuur steeds verder afneemt. Daarentegen laat onderzoek ook zien dat uitstapjes naar de natuur, een schoolmoestuin, bezig zijn met natuurlijke activiteiten, buitenspelen op een groen schoolplein, een boswandeling of meehelpen in de tuin ook positieve uitwerkingen hebben.
